Dieren op 19e eeuwse pijpen
Ook dieren en dierlijke motieven zijn afgebeeld op kleipijpen. Soms zijn ze gegraveerd op de pijpenkop, maar vooral in de laatste kwart van de 19e eeuw zijn ze figuraal afgebeeld op de steel of wordt de pijpenkop gebruikt als dierenkop. Een bekend voorbeeld daarvan zijn de snoekenbekken die al in de 18e eeuw voorkwamen. Zij worden apart behandeld.
Rondbodem model pijp uit de laatste kwart van de 19e eeuw. Het belangrijkste element van deze pijp is een hondenkop die 'in de steel bijt'. De bovenste versie is bekend van Goedewaagen (in de catalogus van 1906 onder nummer 279), maar gezien het verschil in uitvoering is het ook door een andere fabrikant aangeboden.
Op deze rondbodem model pijpen, de tekst op de steel meldt 'BILLARD', staat een hond in jachthouding. De voorstelling staat figuraal op de steel. De hond drukt zich laag tegen de grond, klaar om op te springen. De staart van de hond loopt omhoog langs de linkerkant van de pijpenkop.
Nogmaals dezelfde pijp als hierboven. Ditmaal is de tekst met 'Billard' niet gebruikt.
Hoornmodel pijp uit de periode 1875-1900. De hoornpijp zelf is geheel glad uitgevoerd . Het oppervlak is gewreven, de persnaden zijn met een kam afgestreken. Vlakbij de overgang naar de steel van dit model zit een atletisch gebouwde hond, figuraal op de kop. Het is een jachthond of een windhond. Het kwetsbaarste onderdeel, de hondenkop ontbreekt en dat is vaak het geval bij deze bodemvondsten.
Zowel de fabriek van Goedewaagen als die van Van der Want bracht dit model uit: een rondbodempijp met korte steel, met op de steel een figuratieve jachthond, die richting de pijpenkop zit. Zoals zo vaak blijkt de snuit een kwetsbaar deel en is afgebroken. Op de steel is een rolstempel gezet van respectievelijk Goedewaagen en P. Van der Want. De modellen verschillen alleen in kleine details.
Manchetpijp met paard op de steel. Rondbodem model pijpenkop met breed manchetstuk. Op de steel rent een paard die figuraal vanuit de kop op de steel staat. De staart staat links op de pijpenkop. De pijp is goed gerookt geweest. De uitvoering is laat 19e eeuws. Manchetpijpen met een paard zijn tot ver in de 20e eeuw gemaakt, maar wel in een eenvoudig vorm dan deze.
Sigaren of sigaretten model pijp. De pijp is uitgevoerd als boomstam, met de stomp van een zijtak als spoor. Op de steel rent een paard die figuraal vanuit de kop op de steel staat. Het fragment is toegevoegd omdat de kop daar aanwezig is.
Rondbodem model pijp en een fragment van dezelfde pijp, met een zittende leeuw. De leeuw zit richting de pijpenkop. Om de leeuw is een gedeelte gegraveerd als ondergrond, met een kader redelijk dicht langs de leeuw. De pijpenkop heeft een lob op de persnaden. Het fragment is toegevoegd omdat de kop daar aanwezig is.
Fragment van een rondbodem model pijp met een rennende haas. De oren zijn afgebroken. Onder en achter de haas, tegen de pijpenkop aan, is een landschapje gemaakt. Aan de rechterkant staat een tekst naast de haas, 'BILLARD'. Dit is vergelijkbaar met de hond in de jachthouding, die hierboven is afgebeeld.
Hoornmodel pijp, gedecoreerd als zwijnskop. Oorspronkelijk was de pijp geheel geverfd met een donkerbruine laag. Dit gebeurde om de op dat moment al modieuzere houten pijpen in kleur te imiteren. De pijp is vanaf 1880 gemaakt door Goedewaagen, nadat de vorm was overgenomen van Bartholomeus van der Maas (Lit. 3). Goedewaagen gebruikte de vorm tot 1910 en vanwege de verflaag is de pijp waarschijnlijk ergens in dit laatste decennium gemaakt. De pijp is in de Goedewaagen catalogus van 1906 terug te vinden onder modelnummer 129 als Zwijnskop hoorn (zie referentie lit. 3).
Knotsmodel pijp uit de periode 1870-1915. Op deze pijp is een motief aangebracht van licht uitstekende punten aan de onderzijde van de kop en een deel van de steel. Deze pijpen werden door verschillende pijpenmakers gemaakt aan het einde van de 19e eeuw. Als extra decoratie is een bok figuraal op de steel gezet, tegen de kop aan. De bok kijkt met de steel mee. De pijp komt voor in het assortiment van Goedewaagen, die de mal kocht van Bartholomeus van der Maas in 1880 (Lit. 3)
(Uit Lit. 3 blijkt dat Goedewaagen de pijp in het assortiment als 'bokdoorn' had opgenomen. Het gaat dus om een bok, de uitsteeksels van de knots zijn doorns.)
Rondbodem model pijp van Goedewaagen. Tegen de pijpenkop aan zit een eekhoorn een noot te eten. De staart zit tegen de kop aan. Het stempel (GOEDEWAAGEN GOUDA) is onder de pijpenkop gezet. De pijp is ook als bruin gelakte versie uitgebracht.
Hertenkop. Rondbodem model pijpenkop met op de bodem een versiering met een bladvorm. Tegen de pijpenkop aan, voor een deel figuratief en de rest figuraal, is een hertenkop gezet die met de steel mee kijkt. Van de zijkant ziet het hert er nog wel natuurgetrouw uit, maar van voren heeft het hert eerder een slurf dan een snuit. In de catalogus van P. van der Want uit 1910 staat een soortgelijk hert onder nummer 303. Mogelijk gaat het om dit exemplaar, maar het model kan ook door een andere fabrikant op de markt zijn gebracht.
Sigarenpijp model met de figurale vorm van een haan. De pijpenkop is ongeveer drie centimeter hoog. Om de ketel is een haan gemodelleerd, met een staart naar de steel toe en het lichaam en kop van de steel af. De hanenkop is afgebroken. De pijp is niet gemerkt. Het model is gebaseerd op een identieke pijp uit de vroege 18e eeuw, maar wel groter was dan deze uitvoering voor sigaren.
Op de steel van deze rondbodem model manchetpijp zit normaal een figurale duif, maar die is er afgebroken. Het gaat hier om een model uit de fabriek van Goedewaagen, uit de overgang naar de 20e eeuw. Op de steel zit de duif, aan de linkerzijde van de steel staat 'GOEDE WAAGEN' en aan de rechterzijde 'GOUDA' en het modelnummer (4)69. Dat getal staat voor het catalogusnummer waaronder de pijp bij Goedewaagen was ondergebracht.
Isabé model pijp met op de bodemzijde een motief dat lijkt op blad, veer of haar. Het gaat om rondlopende bundels arceringen die in vergelijking tot pijpen met bladmotieven niet overeenkomen en als zodanig eerder aan een dierlijk motief doen denken. Het voorkomen van een gestileerd oog op sommige modellen versterkt deze indruk. De steel is versierd met een eenvoudig schelpenmotief, de spoor is cilindrisch, met een rondlopend voetje.
Op de tweede pijpenkop zijn twee gestileerde ogen te zien, die zich tussen de arceringen bevinden. de scheiding tussen kop en steel is geaccentueerd met een een lijn, ook de spoor is gearceerd en loopt in een boog.
Pijpenkop van Van der want, 1880-1915. Het motief op de onderste helft lijkt op een omgekeerde vogelpoot met zwemvliezen. De pijp heeft een hiel, maar daar is geen stempel meer op gezet.
Rondbodem model pijpenkop met een vlinder aan de onderzijde. De vleugels zijn van opzij zichtbaar. De rossige tinten hebben een recente oorsprong.
Rondbodem model pijpenkop van roodbakkende klei, van een Goudse fabrikant, uit de derde kwart van de 19e eeuw. Onder de bodem van de pijpenkop zit een grote vlieg.