Zijmerken met een 'N'


Vanaf 1730, dan nog op het trechtermodel, wordt de N gekroond geplaatst. Het is een vreemde letter, omdat de N niet een verklaarbare betekenis heeft. Het is geen pijpenmakersinitiaal, of een Goudse letter waar een merkenrecht aan gekoppeld is. Om het ingewikkelder te maken: die Goudse letter bestaat wel. De N gekroond is tussen 1722 en 1760 gezet door een Goudse pijpenmaker, als hielmerk. En misschien zelfs wel even als zijmerk, als die pijpenmaker zijmerkpijpen in zijn assortiment had. Maar de N gekroond lijkt vooral buiten Gouda te zijn omarmd als zijmerk, meestal met de letters van de voor- en achternamen van de verschillende pijpenmakers er boven toegevoegd. Dit gebeurt tot aan het begin van de 19e eeuw. Net als de vis gekroond is de N gekroond een illustratie die een pijp aantrekkelijker moet maken, en als drager van extra initialen wordt gebruikt. Hoewel er uiteindelijk meer letters en afbeeldingen zijn waar dit mee gebeurt, zijn de vis en de N veruit favoriet geweest.


N gekroond

De N gekroond, eerst op trechtervormige koppen, daarna op ovale pijpenkoppen. De kroon wordt eerst weergegeven als parelkroon, met vijf of meer parels, en daarna als markiezenkroon, in een normale vorm of met grote fleurons. In het laatste geval, op een behoorlijk vormloze, laat 18e eeuwse pijp, is de kroon niet veel meer dan een serie stippen.

Bijzonderheden: Op de hiel van de tweede pijpenkop staat een kleine A afgebeeld, verwijzend naar de pijpenmaker. Op de andere kant van de hiel staat niets. Eigenlijk is dit dus een N gekroond met één toegevoegde initiaal.  Op de zesde pijp is de N gekroond geplaatst op de rechterzijde van de pijp. Hoewel dit niet ongewoon was, is links altijd de voorkeurskant geweest en komt het plaatsen van een merk op de rechterzijde minder voor.