Afwerkingsfouten

De laatste fase bij het maken van kleipijpen is het afwerken. De persnaden worden weggestreken, de bovenkant van de pijp wordt afgesneden en (in Nederland) gebotterd en de pijp wordt afhankelijk van de kwaliteit geglaasd. Raderingen en stempels worden gezet. Hierna kan de pijp definitief drogen om te worden gebakken. Bij het afwerken, routinematige handelingen die de hele dag door werden uitgevoerd, ging het natuurlijk ook wel eens verkeerd. Soms werd een naderhand gebakken pijp daarom alsnog afgekeurd voor de verkoop, maar soms kon een pijp er nog prima mee door.

Verkeerd geradeerd

19e eeuwse pijpenkop met op de rechterzijde een niet sluitende radering.

Ovaalvormige pijpenkop uit het begin van de 19e eeuw. Er loopt een dubbele radering rond de bovenrand.

Ovaalvormige pijpenkop uit de tweede helft van de 19e eeuw. Langs de bovenrand zit geen radering aan de linkerkant, aan de rechterkant zit de radering te laag. Het oppervlak lijkt alleen links te zijn geglaasd.

Geen stempel gezet

Dat is natuurlijk geen misbaksel, maar wel een uitvoeringsfout, het speciale reclamelogo van de pijpenmaker ontbreekt nu. Met een zekere regelmaat duiken tussen gerookte en ongerookte pijpenkoppen pijpenkoppen op waar op het daarvoor bestemde hielvlak geen stempel is gezet. Aan de soort pijp en de afwerking daarvan is te zien dat het stempel er wel had moeten zitten, een vergissing dus.

18e en 19e eeuwse ovaalvormige pijpenkoppen waarbij het merk op de hiel ontbreekt. Deze pijpen komen wel op de markt, maar de maker blijft onbekend.

Te hard ingedrukt stempel

Wanneer een merk moest worden gestempeld op de zijkant van de pijp, naar de steel toe, wilde het nogal eens gebeuren dat het stempel iets te hard in de klei werd gedrukt. Het resultaat is dan een kleine cirkelvormige vervorming die aan de binnenkant van de pijpenkop zichtbaar is. Een soort deukje is het.

Niet afgewerkt

De afgebeelde pijpenkop, 19e eeuws of jonger, is geen schoonheid en ook bijna nergens in te delen. Behalve een gebrek aan een sterke vorm is vooral de bijna afwezige hiel opvallend. Van afwerking is weinig sprake geweest. Er is geen radering, geen glazing, geen hielmerk en de vormnaden zijn nog zichtbaar, vooral van de steel af. De opening is wel gebotterd.