Amsterdamse merken


Don Duco beschrijft eind jaren '70 van de vorige eeuw al vondstcomplexen van Amsterdamse pijpen en doet in die periode al onderzoek naar de pijpenmakers van de stad. Behalve een inmiddels gedateerde (en dan doel ik niet op het onderzoek) syllabus van zijn hand zijn er veel losse artikelen verschenen, maar een echt handwerk over de Amsterdamse pijpen is nooit van de grond gekomen.


In Amsterdam zijn pijpen gemaakt tussen 1610 en 1710. Zeker in het begin van de 17e eeuw had Amsterdam een sterke positie als pijpenmakerscentrum en er werd een wekelijkse pijpenmarkt gehouden. In de tweede helft van de 17e eeuw neemt Gouda die rol over en verdwijnt de Amsterdamse productie, net als in veel andere Nederlandse steden.

De onderstaande merken zijn afkomstig uit:

Don Duco, 1975, Pijpelijntjes, 1e jaargang nr. 2, Amsterdam

Ron de Haan en Wiard Krook, 1988, de kleipijp als bodemvondst, hoofdstuk Amsterdam, Weesp


Dubbelconische tot trechtervormige pijpenkoppen zonder merk, van een vindplaats bij Amsterdam. Zonder een merk is het moeilijk vast te stellen waar de pijpen zijn gemaakt. Sommige pijpen zien er Gouds uit, andere Amsterdams.


Lijst van bekende Amsterdamse merken:

Roos

Roos gekroond

Lelie in ruit

Vier lelies in ruit

Kruisbloem

Geometrisch

Rad

 

EA

EA roos gekroond

IA roos

IA roos gekroond

WA

WA roos gekroond

AB

EB

BC

BC gekroond

BC in roos

BC voetboog

IC

SC gekroond

SC roos gekroond

TF in kroon

BG

BH

IH roos gekroond

SH

WH

WH roos gekroond

AI lelie gekroond

HI

II

II roos gekroond

II kruis

PI

WI

IK

TL roos

IM

IM monogram

SM

TM monogram

TM roos gekroond

TM lelie

TM leeuw

TN gekroond

WO

CP roos gekroond

IP roos gekroond

RP

RP gekroond

WP

TR

AS gekroond

HS

IS

MS

PS leeuw gekroond

WS

WS roos gekroond

xT roos gekroond

HW

HW monogram

IW

RW monogram

SW

TW monogram

 

SIM monogram

MPS

MTS

HIW monogram

SIW


Amsterdamse merken in beeld
1. Figuurmerken zonder initialen

Afgebeeld zijn: roos, roos gekroond, vier lelies vanuit één punt, vier lelies geometrisch, vier lelies intaglio gezet.

Een opvallend kenmerk van veel Amsterdamse roosmerken zijn de hartvormige bladeren en een lijnvormige omlijsting van deze bladeren.

 

2. Twee initialen en figuurmerken met twee initialen


BC en BC gekroond. De laatste twee zijn gevonden in het centrum van Gouda.

IC

BH monogram

TM monogram

IS


3. Drie initialen

Afgebeeld: SIM monogram

MTS