Rad of wiel op de hiel

Bij het opstarten van de pijpennijverheid in verschillende Nederlandse plaatsen in de eerste decennia van de 17e eeuw worden pijpenkoppen voorzien van diverse merktekens. In eerste instantie is er vrijwel geen concurrentie en volstaat het plaatsen van een anoniem waarde merk. Het meest gestandaardiseerde merk in deze categorie is het roosmerk. Maar voor de persoonlijke waarde, of om gezeur te voorkomen van collega's, werd er ook wel gekozen voor een gepersonaliseerd teken. Initialen werden nog niet veel gebruikt. Ook bij pijpen, waarvan de kwaliteit er niet zo toe deed en de maker dus ook niet zo geïnteresseerd was in reclame, voldeed in de 17e eeuw nog een eenvoudig teken, wanneer er toch een merk werd geplaatst. De eenvoudigste versie was een radering over de hiel, daarna was een rad, of wiel de eenvoudigste oplossing. Dit merk was eenvoudig te maken. Het is dus niet verbazingwekkend dat dit merk in meerdere variaties uit meerdere steden is gekomen.

Een drietal dubbelconisch gevormde pijpenkoppen met eenvoudige rad merken, gevonden nabij Zevenhuizen.

Eenvoudig rad op een dubbelconisch gevormde pijpenkop uit de omgeving van Gouda, uit de periode 1625-1635. Er is zelfs geen sprake van symmetrie.

Fragment van een dubbelconisch gevormde pijp uit het centrum van Gouda.