Decoratie uit de 17e eeuw

In de 17e eeuw komt de productie van kleipijpen in Europa op gang. Wanneer er in de West Nederlandse steden een voorzichtige productie op gang is gekomen met kleipijpen voor de eigen omgeving, begint er langzaam geëxperimenteerd te worden met de mogelijkheden die de pijpenmallen bieden. De messingen vormen die worden gebruikt zijn geschikt voor het specifiek modelleren van de pijpenvormen, maar ze zijn ook te gebruiken voor extra details als decoratie op de pijpen. Er zijn wat vroege voorbeelden van pijpenkoppen met een walviskop er op, maar in de periode 1625-1635 worden er relatief veel pijpen versierd met barokke motieven en met het thema 'Jonas in de walvis'. Halverwege de 17e eeuw dooft de belangstelling voor decoratie langzaam uit en is het weinige dat nog is versierd van een eenvoudige uitstraling. Pas tegen het einde van de 17e eeuw komt het versieren van kleipijpen weer op gang. De tweezijdige voorstellingen, op de naden soms met wat stippen aan elkaar gebreid, worden gezet op late dubbelconisch gevormde pijpen. Het vorstenhuis wordt vanaf dit moment ook stelselmatig geëerd met speciale herdenkingsuitgaven. In de 18e eeuw, als de pijpenkoppen trechtervormig van model worden, is dit de meest voorkomende versieringssoort. Een korte periode worden pijpen versierd met 'parelsnoeren'. Dit is in de overgangsperiode naar de trechtervorm toe. Pijpen krijgen een rij stippen op de kop langs de persnaden en tussen die naden lopen ook nog eens drie rijen stippen min of meert horizontaal over de zijden van de pijpenkop. Het is een eenvoudige, ietwat vreemde versiering, die zijn herkomst in Leiden heeft gehad. In exclusievere gevallen wordt er boven de bovenste stippenrij op de zijden nog een voorstelling toegevoegd, zoals een kroon, een blad of een zon. Het stippenwerk wordt op een andere manier vanaf de 18e eeuw overgenomen door druiventrossen, die vanwege hun uitvoering vallen onder de tweezijdige voorstellingen. Over stippen gesproken: al vanaf de vroegste versierde pijpen worden op eenvoudige pijpen stippenrozen (oorspronkelijk Engelse Tudorrozen) gezet. op de zijkanten van de kop.