De klimmende leeuw


Behalve pijpen met koningen, koninginnen en wapenschilden op de zijden wordt ook de heraldische leeuw op pijpenkoppen geplaatst. dit begint al in de late 17e eeuw. De leeuw wordt klimmend afgebeeld. Klimmend houdt eigenlijk in dat de leeuw rechtop staand (op de twee achterpoten) te zien is.


Late dubbelconische pijpenkop uit de periode 1675-1685. Op beide zijden van de pijpenkop staat een klimmende leeuw met als attributen een pijlenbundel en zwaard. Aangezien de leeuw ook zelf een kroon draagt gaat het om de generaliteitsleeuw, uit het wapen van de Republiek der zeven verenigde Nederlanden. De pijlenbundel die deze leeuw draagt staat voor eenheid.


Trechtervormige pijpenkop uit de periode 1725-1735, Gouda. Op de zijden van de pijpenkop staan twee min of meer identieke leeuwen, beide naar de roker toe gedraaid. Om de leeuwen staan takken die onder de leeuwen aansluiten. aan het eind van elke tak zit een bloem (hier niet goed zichtbaar). Boven de leeuwen staan onhandig gegraveerde kronen die voor een groot deel bestaan uit stippen met een bloemvorm in het midden, links is deze bloemvorm prominent zichtbaar als een grote knop. Langs de persnaden van de kop loopt een dubbele stippenrij (parels), op de spoor staat een maansikkel en een ster.

De pijpenkop zelf is wat versleten en mist een deel van de bovenzijde.


Trechtervormige pijpenkoppen uit de periode 1710-1725, Gouda. Op de zijden van de pijpenkop staan twee leeuwen, beide naar de roker toe gedraaid. De vacht van de leeuwen is met wat plukken hier en daar aangegeven. Ook onder de voorpoten van de leeuwen loopt een extra vachtrand. Om de leeuwen staan takken die aan de onderkant kruizen. De pijpenkoppen zijn afkomstig uit dezelfde mal, met een lichte slijtage als verschil.


CS

Trechtervormige pijpenkoppen uit de periode 1720-1735, Gouda. Op de zijden van de pijpenkop staan twee min of meer identieke leeuwen, beide naar de roker toe gedraaid. Om de leeuwen staan bladertakken, die elkaar aan de onderzijde kruisen en zijn samengebonden met een strik. Aan beide zijden staan boven de leeuwen de letters CS. Langs de persnaden van de kop loopt een dubbele stippenrij (parels).

1 en 2: op de spoor staat een maansikkel en een dubbele stip, de mal is dezelfde geweest.

3: op de spoor staat twee maal een dubbele stip.

4:De vorm van de kop wijkt af. De gravering is niet opgehaald, maar nieuw gezet. Op de kruising van de takken zit geen strik.


Tijdens onderzoek naar kleipijpen uit Gorinchem werd deze pijp (en varianten) in een stort aangetroffen. Het gaat om vroeg trechtervormige pijpenkoppen uit de periode 1730-1740. Ze worden door Hans van der Meulen beschreven in Lit. 11 en gedateerd als Oranjepijpen uit 1747, wat me aan de late kant lijkt, maar gelinkt is aan een gebeurtenis uit dat jaar.

Op de pijpen staat op beide zijden een gekroonde leeuw met een sabel in zijn poot, langs de persnaden staan punten (parels). Op de steel is geen reliëfversiering aanwezig, op deze pijp er is wel een band met raderingen van rolstempels op gezet.


Varianten van de Gorinchemse pijp met leeuwen. Op deze pijpen is de leeuw gegraveerd zonder sabel.