Engelse kleipijpen


 Verhaal algemeen en pdf

Uit onderzoek, zowel in archieven als in de bodem, is gebleken dat in Engeland begonnen is met het seriematig persen van kleipijpen om te kunnen voorzien in de behoefte van het roken van tabak. Dat gebeurde vanaf de jaren '70 of '80 van de 16e eeuw. De eerste decennia werd er op kleine schaal geperst en hadden pijpenkoppen een nog nauwelijks gestandaardiseerde vorm of kwaliteit. Pijpen uit deze periode, die in Nederland zijn gevonden, zijn gelijk in vorm aan de Engelse baksels en waarschijnlijk werden ze toen voor het grootste deel ook door Engelsen gemaakt. Deze pijpenmakers waren hier om diverse redenen tijdelijk of bleven hier wonen. Vanaf de 17e eeuw wordt de vraag groter en wordt de productie van kleipijpen in Europa per land opgepakt. Vanaf dat moment ontstaan internationale (maar ook regionale) verschillen in model. De Engelse pijp blijft door alle eeuwen heen erg specifiek en is daarom makkelijk als van Engelse herkomst te determineren. Voor Engelse regionale verschillen is wat meer kennis nodig. Op het internet circuleert een pdf met een getekend overzicht van de meest voorkomende Engelse modelvorm gedurende de ontwikkelingsgeschiedenis.

Download
Typologie van de Engelse pijp door Atkinson en Oswald, 1969
Deze typologie, met simplistische lijntekeningen met een korte omschrijving wordt nog steeds gebruikt als basis voor een eenvoudige determinatie van Engelse kleipijpen. Let wel, de determinatie is gericht op de Londense modellen.
Atkinson and Oswald 1969 - London Typolo
Adobe Acrobat document 533.0 KB

Engelse pijpenkop uit de periode 1650-1660. De hiel is groot en draagt bij aan een plompe en wat langwerpige vormgeving. De pijp is dubbelconisch, maar zonder opvallende dubbelconische vorm. De pijpenkop is in Nederland gevonden.


Op basis van de typologie uit bovenstaande pdf zijn deze in Nederland aangetroffen Engelse kleipijpen uit de periode 1680-1710. Vergelijk je deze vorm met die van de Nederlandse kleipijp uit dezelfde periode, dan lijkt het wel wat op de grove en lokale modellen van de laat dubbelconische pijp uit dezelfde periode. De hiel is wel opvallend veel groter en draagt hier bij aan de 'Engelse' vorm.


Engelse pijp, 1780-1820, met op de spoorzijden de initialen W en R.


Ongemerkte, geglaasde pijp met Engelse vormgeving. De pijp kan in Nederland gemaakt zijn als exportproduct, hoewel het dan wel de gewoonte was deze kwaliteit pijpen te merken.


Stevige rondbodem model pijpenkop met afgesneden bovenzijde zonder radering. De pijp is dikwandig. Brits 20e eeuws model.

Naar de roker toe staat het merk L gekroond gestempeld. Dat heeft niets te maken met het Goudse merk L gekroond.


Stevige rondbodem model pijpenkop met afgesneden bovenzijde zonder radering. De pijp is dikwandig. Brits 20e eeuws model.

Naar de roker toe, tegen de bovenzijde van de pijpenkop aan, staat een ovaalvormig stempel met de tekst: BEN NEVIS CUTTY rond een eenvoudig symbool.


Stevige rondbodem model pijpenkop met afgesneden bovenzijde, met een brede radering er langs. De pijp is dikwandig. Brits 20e eeuws model. Naar de roker toe, tegen de bovenzijde van de pijpenkop aan, staat een ovaalvormig stempel met de tekst: ..ANL.. PIPE MANIFACTURER. Het stempel is slecht gezet en daarom slecht leesbaar.