Omgezette pijpenkoppen

Het omzetten van gewone, ovaalvormige pijpenkoppen gebeurde waarschijnlijk al vanaf de tweede kwart van de 19e eeuw, misschien zelfs nog iets eerder. Het concept is eenvoudig; neem een ovaalvormige pijpenkop voordat ie gebakken is, snij deze voorzichtig diagonaal door en plak de helften omgekeerd en luchtdicht aan elkaar. Zo ontstaat een soort kromkop met een eigen uiterlijk. Een tijd lang is deze manier van omzetten een aardigheid die niet te veel voorkwam en volledig met de hand werd gedaan. vanaf de laatste kwart van de 19e eeuw wordt het proces machinaal: men maakt eenvoudigweg een pijpenvorm die er uitziet alsof hij is omgezet, maar in werkelijkheid is de pijp in één keer zo gekast. Dit soort pijpen worden tot voor in de 20e eeuw gemaakt.

Handmatig omgezet

Omgezette ovaalvormige pijpenkop uit de periode 1825-1850. De kop is met de hand omgezet en weer aangesmeerd. Een typisch kenmerk is de over de snijrand lopende radering. De pijp is gemerkt met ES gekroond (dat vanaf 1842 in de handen van de familie Goedewaagen is). Een veelvoorkomende 'fout' bij het maken van dit model is dat de onderkant en de bovenkant van de pijpenkop niet meer in één lijn met elkaar staan. Op de foto's is te zien dat de hiel diagonaal naar links staat.

Een ander voorbeeld van een handmatig omgezette pijpenkop uit de keuken van Goedewaagen. Ook deze pijp is gemerkt met ES gekroond. Op de tweede foto is aan de binnenkant van de pijpenkop te zien dat de kop doorgesneden is geweest.

Twee in de buurt van elkaar gevonden omgezette ovaalvormige pijpenkoppen uit de periode 1850-1900. De koppen zijn met de hand omgezet, zoals aan de binnenkant het best is te zien.

Een leuke vondst is dit misbaksel uit het centrum van Gouda. De kop is omgezet, maar de bovenste helft heeft niet goed vastgezeten en is losgegaan tijdens het bakken. Op de onderste helft is goed te zien dat het oppervlak van de doorsnede zo ruw mogelijk is gemaakt, om de helften weer goed aan elkaar te kunnen plakken. De pijp is ook weer gemerkt met ES gekroond en is afkomstig uit de tweede helft van de 19e eeuw.

Vrij groot model handmatig omgezette pijpenkop. Het merk is AVB.

Gevormd als een omgezette pijpenkop

Pseudo omgezette ovaalvormige pijpenkop. De pijp volgt het model van de handmatig omgezette pijpenkoppen, maar is het resultaat van een in de mal geklopte vorm. Het model was na het persen al af. Aan de tweede foto is te zien dat de pijp niet doorgesneden is geweest. Het merk is ABC

Pseudo omgezette ovaalvormige pijpenkop uit de periode 1875-1900. De kop is niet handmatig omgezet, maar de mal heeft de vorm van een omgezette pijpenkop meegekregen. Voor het idee is langs de denkbeeldige snijrand een radering gezet.

Twee pseudo omgezette ovaalvormige pijpenkoppen uit de periode 1875-1900. De pijpenkoppen zijn niet met de hand omgezet, maar hebben de vorm vanuit de mal meegekregen. De radering is essentieel voor het 'omgezette' beeld.