Zijmerk draak


Het merk draak is in Gouda gezet en kan als zijmerk zijn gebruikt tussen 1712 en 1750.



Trechtervormige pijpenkoppen uit de periode 1715-1730.  De draak is een fantasiedier en is ontworpen uit de verbeelding. Voor de gravering is een voorbeeld voorhanden geweest, het merk is niet helemaal zelf bedacht. Een paar eigenschappen waren van belang om het dier op een draak te laten lijken: de lange staart met krul en stekel en vleugels als een vogel, maar dan op de rug. Vandaag herkennen we dit nog steeds als drakeneigenschappen. De kop van de draak op het merk is meer een vogelkop en de standaard draak is blijkbaar een twee potig dier, zoals vogels. Op merken die nog wat minder in de mal zijn versleten is te zien dat het drakenlichaam geschubd is. En dat herkennen we gelukkig weer. In twee gevallen is een letter toegevoegd op de spoor. Hoewel ik dat oorspronkelijk niet als een Goudse eigenschap heb erkend begin ik daar van terug te komen, want ik zie het regelmatig terugkeren op Goudse zijmerk pijpen.


Op de eerste pijpenkop is een D gezet op de tegenovergestelde zijde (van het merk) van de spoor. De D staat in spiegelbeeld, een fout die veel gemaakt is in de pijpennijverheid en die voortkomt uit het spiegelen bij stempelen, wellicht in combinatie met analfabetisme.

Op de tweede pijpenkop staat een P op de spoor, onder het merk.

De letters op dit soort pijpenkoppen zijn bijmerken. Ze zijn gezet in de mal van de pijp om aan te geven wie de pijpenkaster van dienst was. Hun letters komen meestal niet voor in de pijpenregisters.