Zijmerken met letters


Het plaatsen van eigen initialen als herkenbaar reclamemerk op een pijp was logischerwijs erg populair onder pijpenmakers. Alleen in Gouda was het merkenrecht zo ver doorgevoerd dat een combinatie van initialen vaak alleen nog maar te maken had met de eerste aanvrager, terwijl de pijpenmakers die het merk later overnamen niets meer met de letters gemeen hadden. In andere steden was men door het ontbreken van die wetten vrij om eigen naamgerelateerde letters te plaatsen en dat gebeurde dan ook veel, tot het soms voluit vermelden van de naam op de zijkant van een pijpenkop. Naast de keuze van letters die verband hielden met een persoonsnaam, was er de keuze voor letters met enkel een waarde als symbool. In dit verband zijn er een aantal enkele letters als merk gebruikt, in een paar gevallen soms twee letters tegelijk.


Letters op of tegen de hiel, of de spoor

Veel pijpenkoppen lijken in eerste instantie glad, maar bij nader inzien blijken er tegen het uitsteeksel onderop ( de hiel of de spoor) letters te staan. Een overzicht.


Enkele letters

Goudse letters die bekend zijn als zijmerk, zijn: B, F, G, K, P, S, W, de letters werden gekopieerd in andere plaatsen.

Een overzicht van deze en andere letters.


Enkele letters met extra initialen

Letters waarbij de initialen van een pijpenmaker zijn toegevoegd vormen een categorie op zich. In Gouda wordt deze vorm van merken niet gebruikt. De plaatsen waar dit juist algemeen voorkomt, zijn Gorinchem en Schoonhoven. De meest voorkomende letter met bijgevoegde initialen is de N gekroond. Er is op deze site een aparte pagina aan gewijd. Andere gekroonde letters met initialen zijn de G, de H, de K, de M, de P, de V, de IG, de VR, de WR en de KS.


Twee letters

Een overzicht van een aantal merken die bestaan uit twee (gekroonde) letters.


Twee letters, aan weerszijden van de kop

Het komt óók voor, maar niet zo erg vaak, dat een pijpenmaker zijn twee initialen heeft verdeeld over beide zijden van de pijpenkop. Dit lijkt op wat er gebeurt met letters op een hiel of spoor, maar de plaatsing verschilt.


Drie letters

Merken die bestaan uit drie (gekroonde) letters.


Vier of meer letters

Merken die bestaan uit vier (gekroonde letters) of zelfs meer letters. Onder deze categorie vallen ook de pijpenkoppen met de complete naam van een pijpenmaker er op.